Ενσυνειδητότητα: Ζώντας στο Παρόν

Πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να οδηγεί στον αυτόματο πιλότο; Να πίνεις καφέ και να μη θυμάσαι τη γεύση του; Να μιλάς σε κάποιον αλλά το μυαλό σου να είναι αλλού; Στην καθημερινότητα που τρέχει, ξεχνάμε συχνά να ζούμε — και απλώς υπάρχουμε. Αυτό το άρθρο είναι μια μικρή υπενθύμιση: ότι υπάρχει τρόπος να επιστρέψουμε στην παρούσα στιγμή και να τη ζήσουμε με πληρότητα. Αυτός ο τρόπος λέγεται ενσυνειδητότητα (mindfulness).

Αντί για το παρόν, βρισκόμαστε στο παρελθόν ή στο μέλλον

Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε το παρόν για να αγχωνόμαστε για το μέλλον, επιλέγουμε να θυσιάσουμε την τωρινή χαρά — την χαρά της στιγμής— και να ανησυχούμε για τη χαρά που μπορεί να μην έχουμε αύριο. Μπορεί να μας φαίνεται ότι αυτό παράγει λύσεις, ή ότι με κάποιο τρόπο μας προστατεύει από τον πόνο, αλλά στην πραγματικότητα απλώς κάνουμε τον εαυτό μας να πονάει περισσότερο. Στη ρίζα της ανησυχίας βρίσκεται ο φόβος για το άγνωστο, που μας κάνει να αγωνιούμε για κάτι που πιθανότατα δεν θα συμβεί. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι με το να ανησυχούν για κάτι μελλοντικό, μπορούν να το εμποδίσουν να συμβεί ή να το ελέγξουν. Είναι ένας τρόπος αυτοπροστασίας, που όμως είναι παράλογος και βασανιστικός.

Άλλες φορές κολλάμε στο παρελθόν, είτε από ενοχές και τύψεις, είτε γιατί φοβόμαστε την αλλαγή. Αναπολούμε το παρελθόν, λέμε συνέχεια τις ίδιες παλιές ιστορίες, λες και η ζωή μας έχει φθάσει την κορύφωσή της κάποια προηγούμενη στιγμή και από τότε και ύστερα τίποτα δεν αξίζει. Το παρελθόν κρύβει επίσης όλες μας τις ιστορίες – τα λάθη, τις πίκρες, τις αποτυχημένες σχέσεις και όλα όσα μας δεσμεύουν με άτομα και καταστάσεις. Ωστόσο, δεν είναι παρά ιστορίες. Για να απελευθερωθούμε από το παρελθόν χρειάζεται να το αποδεχθούμε και όχι να το ξεχάσουμε. Να συγχωρέσουμε. Να συνειδητοποιήσουμε πως ότι έγινε παλιότερα δεν είναι απαραίτητο να συνεχίσει να συμβαίνει τώρα ή στο μέλλον. Να αναλάβουμε δράση για να αλλάξουμε.

Τι είναι η ενσυνειδητότητα;

Είναι η ικανότητα να είμαστε παρόντες — πραγματικά παρόντες με νου και σώμα μαζί— σε ό,τι κάνουμε, χωρίς να μας παρασύρουν οι σκέψεις, οι αναμνήσεις ή οι προσδοκίες. Είναι το να παρατηρούμε τον εαυτό μας και τον κόσμο χωρίς να κρίνουμε, να αντιστεκόμαστε στην παρόρμηση να ερμηνεύουμε τα πάντα, και απλώς να τα βιώνουμε. Είναι η ενέργεια που μας βοηθά να αναγνωρίζουμε τις συνθήκες της ευτυχίας που υπάρχουν ήδη στη ζωή μας. Είναι το να ξανασυνδεθούμε με το σώμα μας και τις αισθήσεις που βιώνει. Να αποκτήσουμε επίγνωση των ήχων, των οσμών, των χρωμάτων και των γεύσεων της παρούσας στιγμής. Αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό, όσο να νοιώσουμε την αίσθηση που έχει η κουπαστή της σκάλας ενώ την ανεβαίνουμε. Η εξάσκηση της ενσυνειδητότητας θα πρέπει να είναι ευχάριστη, όχι καταναγκαστική.

Ο Επίκτητος μιλούσε για τον έλεγχο όσων εξαρτώνται από εμάς και την αποδοχή όσων δεν εξαρτώνται. Η ενσυνειδητότητα ενσαρκώνει αυτή την ιδέα: να βλέπουμε καθαρά, να αισθανόμαστε βαθιά, να ζούμε με πλήρη επίγνωση.

Η Ενσυνειδητότητα ως Φιλοσοφία Ζωής

Σε έναν κόσμο που κινείται συνεχώς, η ενσυνειδητότητα είναι μια σιωπηλή υπενθύμιση πως η ζωή συμβαίνει τώρα. Δεν είναι απλώς μια πρακτική αυτοβελτίωσης, αλλά μια φιλοσοφική στάση απέναντι στην ύπαρξη. Όπως έλεγε ο Σωκράτης, «ο ανεξέταστος βίος δεν είναι άξιος να βιωθεί» — και η ενσυνειδητότητα μας καλεί να εξετάσουμε τον βίο όχι από απόσταση, αλλά ζώντας τον με επίγνωση, στιγμή προς στιγμή

Η Ενσυνειδητότητα ως καθημερινή πρακτική

Κατά την πρακτική της ενσυνειδητότητας σταματάμε να μιλάμε – όχι μόνο την εξωτερική ομιλία, αλλά και την εσωτερική. Η εσωτερική ομιλία είναι οι σκέψεις, η ακατασχετη φλυαρία του νου. Η πραγματική σιωπή είναι το σταμάτημα της ομιλίας και του στόματος και του νου. Δεν είναι μια καταπιεστική σιωπή. Είναι μια κομψή και δυνατή σιωπή. Είναι η σιωπή που θεραπεύει και τρέφει.

Απλές Ασκήσεις Ενσυνειδητότητας

• Αναπνοή με Επίγνωση (2 λεπτά)
  Καθίσε ήσυχα και φέρε την προσοχή σου στην αναπνοή σου. Νιώσε τον αέρα καθώς μπαίνει και βγαίνει. Αν ο νους περιπλανηθεί, απλώς επίστρεψέ τον απαλά στην αναπνοή.

• Η άσκηση των 5 αισθήσεων
  Πάρε λίγα λεπτά και παρατήρησε:

  • 5 πράγματα που μπορείς να δεις

  • 4 που μπορείς να αγγίξεις

  • 3 που μπορείς να ακούσεις

  • 2 που μπορείς να μυρίσεις

  • 1 που μπορείς να γευτείς
    Αυτή η άσκηση σε φέρνει γρήγορα στο τώρα.

• Ενσυνείδητο περπάτημα
  Κάνε μια μικρή βόλτα, χωρίς κινητό. Πρόσεξε κάθε σου βήμα, το πώς αισθάνονται τα πέλματά σου στο έδαφος, τους ήχους γύρω σου, τον άνεμο στο δέρμα σου.

• Παύση πριν την αντίδραση
  Την επόμενη φορά που θα νιώσεις ένταση ή θυμό, κάνε μια παύση. Πάρε μια ανάσα. Παρατήρησε πώς νιώθεις, πριν απαντήσεις. Η ενσυνειδητότητα δεν σημαίνει παθητικότητα, αλλά επίγνωση της επιλογής.

Η ενσυνειδητότητα δεν είναι κάτι που πρέπει να «κατακτήσεις». Είναι κάτι που ήδη υπάρχει μέσα σου — απλώς χρειάζεται να το θυμηθείς. Κάθε στιγμή είναι μια ευκαιρία να επιστρέψεις στον εαυτό σου. Να ζήσεις πιο αληθινά, πιο βαθιά, πιο ουσιαστικά. Όχι αύριο. Σήμερα. Τώρα.

Καθοδηγούμενος Διαλογισμός

Επανέρχομαι στο Παρόν - 30 λεπτά

Ο διαλογισμός αυτός είναι μια άσκηση απαλλαγής από την ένταση, το άγχος και την υπερδραστηριότητα. Μας βοηθά να επανερχόμαστε στο παρόν και στο κέντρο μας, αφήνοντας κάθε τι να φεύγει, σαν ένα φύλλο που παρασύρεται από το νερό. Η άσκηση αυτή ηρεμεί το νευρικό μας σύστημα και το νου μας, δίνοντάς μας την ευκαιρία να φορτίσουμε το σύστημά μας με καθαρή ενέργεια.

• 00:00 Εισαγωγή

• 05:10 Διαλογισμός